Το πάγκρεας είναι ένα όργανο του πεπτικού συστήματος το οποίο παράγει ένζυμα απαραίτητα για την πέψη, ινσουλίνη και ορμόνες. Βρίσκεται σε δυσπρόσιτη θέση πίσω από το στομάχι και μπροστά από τη σπονδυλική στήλη.
Η οξεία παγκρεατίτιδα προκαλείται από φλεγμονή του παγκρέατος και μπορεί να αντιμετωπιστεί φαρμακευτικά αλλά μπορεί να καταστεί επικίνδυνη και για τη ζωή του ασθενούς.
Η φλεγμονή του παγκρέατος σε ποσοστό έως και 70% των περιπτώσεων οφείλεται στην απόφραξη της εκβολής του χοληδόχου παγκρεατικού πόρου από λίθο (χολολιθίαση). Η απόφραξη αυξάνει την πίεση μέσα στον παγκρεατικό πόρο και τις αδενοκυψέλες του παγκρέατος. Το πάγκρεας αντιδρώντας στην πίεση, ενεργοποιεί τα παγκρεατικά ένζυμα με αποτέλεσμα να προκαλείται οίδημα και φλεγμονή. Αρχικά μπορεί η φλεγμονή να είναι άσηπτη αλλά εάν εξελιχθεί σε μικροβιακή, θα νεκρωθεί σταδιακά το πάγκρεας.
Η οξεία παγκρεατίτιδα εκδηλώνεται με πόνο στο επιγάστριο και στη μέση και επιβεβαιώνεται από τις εξετάσεις αίματος, ακτινογραφία κοιλιάς και εάν απαιτείται, αξονική τομογραφία.
Είναι σκόπιμο ο ασθενής με τα παραπάνω συμπτώματα να προσέλθει σε έμπειρο χειρουργό, καθώς τα συμπτώματα είναι κοινά με τη διάτρηση της σκωληκοειδούς απόφυσης ή την περιτονίτιδα.
Στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, η οξεία παγκρεατίτιδα αντιμετωπίζεται φαρμακευτικά, με την τοποθέτηση ρινογαστρικού καθετήρα, κ.α. Περίπου 10 ημέρες μετά την υποχώρηση της οξείας φλεγμονής, διενεργείται χολοκυστεκτομή για την αφαίρεση του λίθου που προκάλεσε την απόφραξη.
Εάν η οξεία παγκρεατίτιδα συνυπάρχει με βαριά χολαγγειΐτιδα, τότε για την αφαίρεση του λίθου που έχει σφηνωθεί στον χοληδόχο πόρο, ενδείκνυται να διενεργηθεί ενδοσκοπική σφιγκτηροτομή, για την αφαίρεσή του πριν υποτροπιάσει.
Η χειρουργική αντιμετώπιση συνιστάται ως επείγουσα, όταν η παγκρεατίτιδα είναι σηπτική ή νεκρωτική. Περιλαμβάνει τον καθαρισμό των τμημάτων ζωτικών οργάνων που έχουν νεκρωθεί, την απομάκρυνση κύστεων και αποστημάτων και την έκπλυση της κοιλιακής χώρας.
