Το παχύ έντερο μαζί με τον πρωκτό αποτελούν το τελευταίο τμήμα του πεπτικού συστήματος. Είναι υπεύθυνο κυρίως για τον σχηματισμό και αποβολή των προϊόντων της πέψης των τροφών.

Ο καρκίνος που εντοπίζεται στο παχύ έντερο αποτελεί το τέταρτο σε συχνότητα είδος καρκίνου και για τα δύο φύλα, μετά από εκείνο του πνεύμονα, μαστού και προστάτη και τη δεύτερη συχνότερη αιτία θανάτου από καρκίνο μετά από τον καρκίνο του πνεύμονα. Ο αριθμός των περιστατικών με καρκίνο παχέος εντέρου αυξάνει σταθερά με την ηλικία και η μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισής του είναι στην έκτη και έβδομη δεκαετία.

Πιστεύεται ότι σε περισσότερο από 80% των περιπτώσεων ο ορθοκολικός καρκίνος οφείλεται σε περιβαλλοντικούς παράγοντες, στη δράση διαφόρων βακτηρίων, σε διατροφικούς παράγοντες, σε προδιαθεσικές-προκαρκινικές παθήσεις καθώς επίσης στην κληρονομικότητα.

Η επιβίωση των ατόμων με εγκατεστημένο καρκίνο παχέος εντέρου είναι ανάλογη με το στάδιο της νόσου κατά την διάγνωση. Έτσι η 5ετής επιβίωση των ατόμων που πάσχουν από καρκίνο του παχέος εντέρου είναι πάνω από 80%, εφόσον η διάγνωση και αντιμετώπιση του καρκίνου γίνει στα αρχικά στάδια της νόσου, 40-50% εφόσον γίνει σε πιο προχωρημένες καταστάσεις και μόλις 5% στις πολύ προχωρημένες-παραμελημένες καταστάσεις.

Αίτια και διατροφή

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου δεν είναι μεταδοτική νόσος. Πολλοί παράγοντες ενοχοποιούνται για την ανάπτυξή του. Ανάμεσα στους πιο σημαντικούς είναι: η δίαιτα με τροφές πλούσιες σε λίπος και φτωχές σε φυτικές ίνες, η παχυσαρκία, το οικογενειακό ιστορικό καρκίνου παχέους εντέρου ή οικογενής πολυποδίασης, η παρουσία περισσότερων του ενός πολυπόδων στο ίδιο άτομο,  η ελκώδης κολίτιδα κλπ.

Οι δίαιτες που είναι πλούσιες σε λιπαρά πιστεύεται ότι προδιαθέτουν στην ανάπτυξη του καρκίνου του παχέος εντέρου. Στις αναπτυγμένες χώρες με υψηλή κατανάλωση τροφών πλούσιων σε λίπη, η συχνότητα ανάπτυξης του καρκίνου παχέος εντέρου είναι συνήθως μεγαλύτερη απ’ ότι σε χώρες με περιορισμένη κατανάλωση λίπους.

Λιπαρές τροφές, τηγανιτά, τροφές με συντηρητικά και το κόκκινο κρέας ευνοούν την ανάπτυξη καρκίνου στο παχύ έντερο. Πιστεύεται ότι τα προϊόντα αποδόμησης του λίπους παράγουν μέσα στο έντερο χημικά καρκινογόνα. Οι δίαιτες που είναι πλούσιες σε λαχανικά και σε φυτικές ίνες καθώς και το μαύρο ψωμί με τα δημητριακά μπορούν να απαλλάξουν το έντερο από αυτά τα καρκινογόνα και βοηθούν να μειωθεί ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου.

Συμπτώματα καρκίνου παχέος εντέρου

Τα συμπτώματα του καρκίνου του παχέος εντέρου είναι πολυάριθμα και μη ειδικά. Τα πιο συχνά είναι η αλλαγή στις συνήθειες του εντέρου, δηλαδή διάρροια ή δυσκοιλιότητα ή εναλλαγή τους, αίμα στα κόπρανα ή απώλεια αίματος από τον πρωκτό, η απώλεια βάρους, τα άτυπα κοιλιακά άλγη, κωλικοί του εντέρου, καθώς και το κοινό «φούσκωμα» της κοιλιάς.

Βέβαια πολλά από τα παραπάνω συμπτώματα μπορούν να υπάρξουν σε πολλές άλλες καλοήθεις παθολογικές καταστάσεις, όπως στα σύνδρομα ευερέθιστου εντέρου (σπαστική κολίτιδα), στην ελκώδη κολίτιδα, στην παρουσία εκκολπωμάτων στο παχύ έντερο και στο έλκος του στομάχου.

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου μπορεί να εξελίσσεται μέσα σε αρκετά χρόνια πριν δώσει κάποια από τα παραπάνω συμπτώματα. Τα συμπτώματα πολλές φορές διαφέρουν ανάλογα με το που εντοπίζεται ο όγκος μέσα στο έντερο. Οι καρκίνοι του δεξιού κόλου είναι συνήθως ασυμπτωματικοί και μπορεί να αναπτυχθούν σε μεγάλο μέγεθος πριν προκαλέσουν οποιοδήποτε κοιλιακό σύμπτωμα.

Τυπικά, οι καρκίνοι του δεξιού κόλου προκαλούν σιδηροπενική αναιμία λόγω μικρής απώλειας αίματος στα κόπρανα αλλά για διάρκεια αρκετών μηνών ή και ετών. Η σιδηροπενική αναιμία προκαλεί εύκολη κόπωση, αδυναμία, και ωχρότητα. Το αριστερό κόλον είναι πιο στενό από το δεξιό.

Γι’ αυτό, οι καρκίνοι που εντοπίζονται στο αριστερό τμήμα είναι πιο επιρρεπείς στο να προκαλέσουν ατελή ή και πλήρη απόφραξη του εντέρου. Οι καρκίνοι που προκαλούν ατελή εντερική απόφραξη δίνουν συμπτώματα δυσκοιλιότητας, διάρροιας, κοιλιακού άλγους, κωλικών και φουσκώματος. Το ζωηρό κόκκινο αίμα στα κόπρανα μπορεί επίσης να είναι ένδειξη ανάπτυξης καρκίνου κοντά στο τελικό τμήμα του εντερικού σωλήνα.

Εξετάσεις για τη διάγνωση του καρκίνου του παχέος εντέρου

Η λήψη ενός λεπτομερούς ιστορικού από χειρουργό εξειδικευμένο στο παχύ έντερο και η κλινική εξέταση του ασθενούς, η οποία θα πρέπει να συμπληρώνεται με δακτυλική εξέταση του ορθού, είναι επιβεβλημένη.

Η πραγματοποίηση  μιας ειδικής εξέτασης κοπράνων, γνωστή ως Mayer κοπράνων, η οποία ανιχνεύει μικρές ποσότητες αίματος οι οποίες δεν είναι ορατές.

Όμως, ο καρκίνος του παχέος εντέρου, συνήθως διαγιγνώσκεται μετά από κολονοσκόπηση η οποία και εντοπίζει και την ακριβή του θέση.

Η κολονοσκόπηση είναι μία διαδικασία κατά την οποία ο γιατρός, μετά από καθαρισμό του εντέρου εισάγει ένα εύκαμπτο ενδοσκόπιο διά μέσου του ορθού στο παχύ έντερο και ελέγχει μέσω μιας κάμερας το εσωτερικό ολοκλήρου του παχέος εντέρου.

Η κολονοσκόπηση γενικά θεωρείται η πιο ακριβής εξέταση διάγνωσης τόσο του καρκίνου όσο και πολυπόδων του παχέος εντέρου . Εάν ανακαλυφθούν πολύποδες, τότε υπάρχει η δυνατότητα να αφαιρούνται ενδοσκοπικά και αποστέλλονται  για ιστολογική εξέταση.

Ενώ η πλειονότητα των πολυπόδων που αφαιρούνται με την κολονοσκόπηση είναι καλοήθεις, πολλοί είναι προκαρκινικοί. Η αφαίρεση των προκαρκινικών πολυπόδων απαλλάσσει το άτομο από τον κίνδυνο μεταγενέστερης ανάπτυξης καρκίνου του παχέος εντέρου.

Άλλη εξέταση που θα μπορούσε να διαγνώσει καρκίνο του παχέος εντέρου είναι ο βαριούχος υποκλυσμός, ο οποίος συνίσταται στην λήψη μιας σειράς ακτινογραφιών της κοιλιάς του ασθενούς μετά την πλήρωση του παχέος εντέρου με ένα λευκό υγρό το οποίο περιέχει σκιαγραφικό βάριο. Ο καρκίνος παρουσιάζεται σαν έλλειμμα σκιαγράφησης στον αυλό του εντέρου.

Τέλος, συμπληρωματικά πρέπει να πραγματοποιείται Αξονική Τομογραφία άνω και κάτω κοιλίας.

Χειρουργική αντιμετώπιση

Η χειρουργική του καρκίνου παχέος εντέρου απαιτεί μεγάλη εμπειρία εκ μέρους του χειρουργού καθώς οι επιπλοκές είναι αρκετές και πολύ σοβαρές. Η πρόληψη των επιπλοκών έχει εξαιρετική σημασία για τον έμπειρο χειρουργό. Η θεραπεία των επιπλοκών χρειάζεται σύνεση χωρίς υπερβολές και καίριες αποφάσεις.

Η θεραπεία του καρκίνου του παχέος εντέρου είναι η χειρουργική αφαίρεση του όγκου και ονομάζεται κολεκτομή. Περιλαμβάνει την αφαίρεση του τμήματος του εντέρου με τον όγκο και στη συνέχεια συρραφή (αναστόμωση), ώστε να επανέλθει η συνέχεια στον γαστρεντερικό σωλήνα.

Δείτε αναλυτικά πως διενεργείται η κολεκτομή.